25 november 2021 - Van januari tot augustus 2021 heeft Willemijn van Rijn stage gelopen bij HERMON Heritage. Tijdens haar stage heeft zij onder meer onderzoek gedaan naar de rol van ‘material agency’ in gebouwd erfgoed in Nederland.
Material agency is een theorie die beschrijft dat wanneer mensen gebouwen vervaardigen, ze die een bepaalde functie meegegeven. In het onderzoek heeft Willemijn het ‘Diderot-effect’ beschreven: dit is voor het eerst gedocumenteerd door de Franse filosoof Denis Diderot (1713-1784). Hij merkte op hoe zelfs een kleine verandering in de directe fysieke omgeving van een voorwerp invloed heeft op de rest van zijn bestaan, en een katalysator kan zijn voor verandering op grote schaal. Niet alleen zijn omgeving verandert mee, ook menselijk denken en zelfs gedrag worden daardoor beïnvloed – iets om nadrukkelijk in de gaten te houden bij de herbestemming van erfgoed. Daarnaast heeft de Canadese antropoloog en schrijver Grant McCracken drie verschillende gevolgen van veranderingen in de fysieke ruimte omschreven. Hierbij gaat het om de verschillende effecten tussen conservatisme, transformatie en zoals hij dat noemt ‘persoonlijk experiment’. Bij dit laatste staat het bewust verstoren van de eenheid in een fysieke ruimte centraal.
Willemijn heeft in haar stage deze theorieën nader bekeken en gespiegeld, aan de hand van de herbestemmingsplannen van het Loretoklooster in Simpelveld, waar HERMON Heritage in samenwerking met de Zusters van het Arme Kind Jezus optrekt. Bij het creëren van een herbestemmingsplan was de insteek dat de originele agency die het Loreto Klooster sinds haar bouw in 1875 heeft gekend niet moet worden veranderd, maar moet worden vertaald naar een eigentijds concept. In andere woorden gebruikt HERMON Heritage dus juist de agency van het pand om haar bestemmingsplan zo holistisch mogelijk te maken. Anderzijds valt niet te ontkennen dat door enkel het pand een nieuwe bestemming te geven er al sprake is van innovatie en transformatie. Uiteindelijk kan ook worden gesteld dat de herbestemming van het Loreto Klooster grenst aan wat McCracken noemt een ‘persoonlijk experiment’. HERMON Heritage benut namelijk de originele agency van het pand, maar doelt uiteindelijk op een herziening van het imago van het Loreto Klooster door de identiteit om te zetten en passend te maken voor de eenentwintigste eeuw.
Wij bedanken haar van harte voor haar goede werk en wensen haar succes met haar vervolgstudie.